اثر مواد مخدر بر مغز
اثر مواد مخدر بر مغز از زوایای مختلفی قابل بررسی است. مواد اعتیاد آور با توجه به عملکردی که دارند، بعد از ورود به سیستم ارتباطی مغز، دریافت اطلاعات از سیستم عصبی را مختل می‌کنند. به این ترتیب پردازش اطلاعات هم دچار نقص می‌شوند. بسیاری از این مواد، مثل هروئین و ماری جوانا و گل، عملکردی فریبکارانه دارند. به این معنی که ساختار شیمیایی آن ها شباهت زیادی با نورون‌های فرستنده مغز دارد. به همین دلیل سلول‌های گیرنده مغز اسیر این شباهت شده و به اشتباه، اجازه ورود این فرستنده‌ها را به سلول‌های عصبی مغز صادر می‌کنند.
به دلیل شباهت ساختار شیمیایی مغز و این مواد، سلول‌های عصبی به صورت طبیعی تحریک نمی‌شوند، بنابراین در سیستم عصبی مغز پیام‌های غیرعادی ایجاد می‌شود. حتی برخی از این مواد مخدر، مثل شیشه و کوکائین، باعث اختلال در گردش عادی مواد شیمیایی در مغز می‌شوند. به این ترتیب به جای فرستاده شدن پیام‌های عادی به مغز، پیام‌های غیرعادی و بسیار قوی وارد سیستم عصبی آن می‌شوند.
یکی از تصورات غلطی که در مورد مواد اعتیاد آور وجود دارد، این است که با یک بار مصرف کردن آن ها اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. در حالی که با مصرف یک بار شیشه، آسیب‌های جدی به سیستم عصبی و مغزی فرد وارد می‌شود. افرادی که گرفتار مصرف مواد مخدر هستند، باید هر چه سریع‌تر نسبت به ترک آن اقدام کنند.
عوارض مصرف تریاک در طولانی مدت
مصرف دراز مدت تریاک باعث کاهش حرکات روده، ایجاد یبوست، کاهش فشارخون و تعداد ضربان قلب می شود و به مرور فرد را دچار بی تفاوتی و بی علاقه بودن به زندگی می‌کند. به صورتی که تمام زندگی فرد، تنها محدود به پیدا کردن پول برای خرید مواد مخدر و مصرف آن می گردد. اگر چه بعضی از بیماران مصرف کننده تریاک بیان می کنند که در سال های اول مصرف تریاک، عملکرد کاری و اجتماعی بهتر و بیشتری داشته اند اما تقریبا ً همگی این بیماران معتقد هستند که این بهبود عملکرد، گذرا بوده و افت توانمندی های فرد در سال های بعد به مراتب شدیدتر و بسیار ناتوان کننده است.
بسیاری از بیماری های روانپزشکی، مانند افسردگی و اضطراب، با مصرف دراز مدت تریاک و دیگر مواد افیونی ارتباط دارد. همچنین عوارض اجتماعی دیگری نیز، گریبان گیر معتادان به تریاک خواهد شد. بسیاری از این افراد در انجام وظایف شغلی خود و نیز در زندگی خانوادگی و ارتباط با دوستان و آشنایان دچار مشکل می شوند.
روش های درمان وابستگی به تریاک
اعتیاد یک بیماری مزمن و طولانی مدت است که هم پیشگیری و هم درمان آن امکان پذیر می باشد. اما باید توجه داشت که درمان این بیماری در دو مرحله نیازمند توجه خاص و صرف زمان است. درمان ابتدایی (سم زدایی مواد مخدر) با هدف کنترل علائم حاد محرومیت و خماری و درمان طولانی مدت با هدف اصلاح وضعیت زندگی فرد و بهبودی عوارض باقیمانده اعتیاد صورت می پذیرد.
برای سم زدایی و درمان دارویی اعتیاد به تریاک، بسته به طول مدت مصرف، روش مصرف و میزان ماده مصرفی در روز، می توان از داروهایی مثل کلونیدین، نالترکسون، بوپرنورفین و متادون استفاده کرد. سم زدایی در دوره های یک یا چند ماهه و در صورت عدم موفقیت، درمان نگهدارنده برای دوره های طولانی تر، می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
درمان های غیردارویی شامل درمان های فردی، گروه درمانی، خانواده درمانی و غیره برای مقابله با وسوسه و حل مشکلات روحی بیماران، ضروری می باشند. شرکت در جلسات گروه های خود یار مثل معتادین گمنام نیز، می تواند برای این افراد مفید باشد.