اعتیاد به مواد مخدر
عادت کردن، خو گرفتن و خود را وقف عادتی نکوهیده کردن، اعتیاد تلقی می‌شود. به عبارت دیگر، ابتلای اسارت آمیز به ماده مخدر که از نظر جسمی یا اجتماعی زیان‌آور شمرده شود، اعتیاد نام دارد. اصطلاح اعتیاد به سهولت قابل تعریف نیست و عواقب آن به صورت مختلف نظیر تحمل و وابستگی بدنی هویدا می‌شود. در طب جدید به جای کلمه اعتیاد، وابستگی به مواد مخدر به کار می‌رود که همان مفهوم را دارد ولی دقیق تر و صحیح تر است.
مفهوم این کلمه آن است که انسان با استعمال نوعی ماده شیمیایی از نظر جسمی و روانی به آن وابستگی پیدا می‌کند. به طوری که بر اثر دستیابی و مصرف دارو احساس آرامش و لذت به او دست می‌دهد، اما با نرسیدن دارو، خماری، دردهای جسمانی و احساس ناراحتی را تجربه می‌کند. در سال ۱۹۵۰ سازمان ملل متحد در مورد اعتیاد به مواد مخدر این تعریف را ارائه کرد که، اعتیاد به مواد مخدر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی که به علت مصرف مداوم یک دارو، اعم از طبیعی یا ترکیبی، ایجاد می‌شود و به حال شخص و اجتماع زیان‌آور می‌باشد. به عبارت ساده‌تر، اعتیاد به مواد مخدر عبارت است از وابستگی به موادی که مصرف مکرر آن با کمیت مشخص و در زمان‌های معین، از نظر مصرف کننده، ضروری و دارای یک سری ویژگی‌ها می باشد.
تعریف سازمان بهداشت جهانی از اعتیاد به مواد مخدر
سازمان بهداشت جهانی به هر ماده‌ای که پس از وارد شدن به درون بدن بتواند بر یک یا چند عملکرد مغز تأثیر بگذارد، ماده مخدر است. این تعریف، مخدرهایی نظیر توتون و الکل و مخدرهای غیر قانونی مانند هروئین، ال. اس. دی یا اکستازی را نیز در بر می گیرد. ضمن این که در این تعریف مصرف کنندگان مواد مخدر نیز بیمار تلقی می‌شوند.
ویژگی های اعتیاد به مواد مخدر
- وابستگی روانی ایجاد می‌کند.
- وابستگی روانی ایجاد می‌کند.
- پدیده تحمل در بدن نسبت به مواد مخدر مصرفی ایجاد می‌شود.
- ماده مخدر مورد نیاز به هر شکل و از هر طریق باید به دست بیاید.
- ماده مخدر مصرفی بر مصرف کننده، خانواده و جامعه تأثیر مخرب دارد.
وابستگی جسمی به مواد مخدر
وابستگی جسمی به مواد مخدر حالتی است که پس از مصرف مکرر ماده‌ای خاص در شخص ایجاد می‌شود و در صورت عدم مصرف یا از بین رفتن اثر آن، شخص دچار اختلالات شدید جسمی نظیر پا درد، آبریزش بینی، دردهای شدید استخوانی، بی‌قراری، دل پیچه، اسهال، استفراغ و ... می‌شود.
وابستگی روانی به مواد مخدر
وابستگی روانی به مواد مخدر، میل به تکرار تجربه احساس رضایت ناشی از سوء مصرف مواد مخدر است. به بیان دیگر، فرد با مصرف ماده مخدر، احساس رضایت را تجربه می‌نماید. این احساس رضایت و خشنودی، میل به تجربه مجدد آن ماده را در ذهن بر می انگیزد که خود باعث تکرار مصرف آن ماده مخدر می‌شود. در واقع این حالت میل به مصرف مواد مخدر، گونه‌ای از شرطی شدن است. به طوری که فرد عملاً با مصرف آن ماده در موقع ناراحتی، آن را تجربه می‌کند. در این نوع وابستگی، مصرف کننده علاوه بر ماده مصرفی، به شرایطی محیطی و آدابی که ویژه افراد مزبور است نیز وابسته می‌شود.